کتاب گاه شماری و جشن های ایران باستان | هاشم رضی

مقدمه کتاب:

عمر جشنهای ایران برخیشان با عمر این ملت و مردم برابر است. پاره یی از جشنهای ایران چون نوروز و مهرگان و گاهنبارها که ریشههای طبیعی ،دارند از یاد و تاریخ و رسوم و آداب و زندگی مردم ایران جدا نیست سلسله،ها ،شاهان زورمندان اقوام و فرق گوناگون آمده و رفته اند. شکست ها و پیروزیها روزگار شادی و قدرت و غم و اندوه و سوک آمده و سپری شده است. میلیونها مردم در سراسر تاریخ این مرز و بوم با شادی و خلوص و اعتقاد این جشن ها را برگزار کرده و رفته اند بسا مهاجمان به این مرز و بوم تاخته و خواسته اند زبان و ادب و دین و رسومشان را براندازند، آنها نیز ناکامیاب به دل و زیر خاک بی نام و نشان یا ملعون و منفور رفته اند. از پس هزاران سال هنوز مردم به روی این مرز و بوم به فارسی سخن میگویند و مینویسند همان آداب و رسوم را دارند. همان جشن ها را بر پا میکنند که از پس ما نیز چنین خواهد بود. همه این معتقدات و آداب و رسوم، از جمله جشنها خصایل و و ویژگیهای ماست هویت و ویژه گیهای فرهنگی ما که هیچگاه لوث و فراموش نخواهند شد. اگر چه بعض اوقات به مقتضای رویدادهایی در تاریخ نکث و کاستی یی پیدا کرده است.

کتاب حاضر چاپ تازه ای است از گاهشماری و جشنهای ایران باستان» که در پایان سال 1358 در شرایط ویژه ای منتشر شد. چاپ دوم به صورت جزواتی جداگانه که شامل جشن نوروز» و «فرودگ فروردگان» و «مهرگان یلدا» و «جشن سده چهارشنبه سوری و جشنهای آتش میشد اندکی پس از آن انتشار یافت. اینک مدت هاست که کتاب در دسترس نبوده و علاقه مندان چنین مطالبی، استفاده از آن برایشان مقدور نیست. نگارنده بر آن بود که هرگاه بنا شود چاپ تازه ای از کتاب منتشر شود، چه بهتر که توانایی مطالب در حد اولیه گسترده تر عرضه شده و مباحث تکمیل .شود در طول تجدید نظر به تدریج . با توجه به مراجعات گذشته از سوی علاقه مندان و کسانی که جهت تحقیق و تهیه مقالات یا پایان نامه ها یا سخنرانی ها با نویسنده برخورد داشتند با توجه به نیازها و مسایلشان مواد و کمبودهای گذشته را فراهم کرده و در مواضع مورد نیاز جای دادم. یکی از مسایلی که لازم بود در حد توان بدان پرداخته شود داشتند.

سوم آداب و مراسم برگزاری سنتی این جشنها در گذشته و حال بود. دودیگر آگاهی از چگونگی توسعه و گسترش و برگزاری جشنهای کهن ایرانی در سراسر کشورهایی که زیر نفوذ فرهنگی ایران قرار تا جایی که ممکن ،باشد گزارش منابع و مآخذ تحقیق در این زمینه داده شود به شکلی که فرع مقدم بر اصل قرار نگیرد – تا در صورت نیاز پژوهندگانی که خواهان تحقیق مستقیم و گسترده تر باشند، تا حدی - راهنمایی برایشان باشد پس از پایان یافتن کار چون مبنای چاپ بر اساس همان چاپ های گذشته قرار داشت گاه مواردی به نظر رسید که نقلی تکرار شده است. در حین چاپ تا جایی که امکانات اجازه می داد تکرارها حذف شد - در حالی که چند مورد به ویژه در مبحث نوروز و مهرگان یا جشن های آتش برجای ماند.

در فاصله چاپ دوم و چاپ حاضر اختلاف هایی در ضبط واژه ها به وجود آمده است در مثل گاه واژه های سد شست، تبری حتا و... به صورت صد شصت ،طبری حتی چاپ شده که اغلب در بخشهای افزوده در ضمن حروف چینی و ،چاپ بنابر معمول چنین کرده اند - که نگارنده در یک دست کردن شان با توجه به محدودیت امکانات ،چاپی تأکیدی نکرد بدان امید که در موقعیتی مناسب،

چنین اصلاحاتی با ویرایشی تازه - و چاپی دیگر انجام گردد. امیدوارم که چاپ تازه ،کتاب مورد استفاده دوستاران اینگونه مباحث واقع شده و نیازشان را تا اندازه ای بر طرف کند. نیز این امر میسر شود که مباحث اصلی را امیدوارم . چون گذشته که به ویژه «جشن «نوروز» و «جشن مهرگان - یلدا» و «جشن سده - چهارشنبه سوری و جشنهای آتش جداگانه به چاپ رسانم تا برای آن گروه از خواستاران که تنها نیاز به بخشی ویژه را دارند، در تحصیل همان جزوه - تسهیلی باشد.